Chính phủ Mỹ đóng cửa lần đầu tiên sau 6 năm khi ngân sách hết hạn vào lúc nửa đêm 30-9.
Vào lúc 0h ngày 1-10 theo giờ Mỹ (11h cùng ngày theo giờ Việt Nam), Chính phủ Mỹ bắt đầu ngừng hầu hết các hoạt động sau khi Quốc hội nước này không thể thông qua dự luật tạm thời duy trì ngân sách chính phủ.
Đây là lần đóng cửa đầu tiên kể từ đợt dài nhất trong lịch sử - kéo dài 35 ngày - 6 năm trước. Diễn biến này sẽ khiến nhiều bộ, cơ quan liên bang phải ngừng hoạt động, ảnh hưởng đến hàng trăm ngàn nhân viên chính phủ.
Bất chấp các cuộc thương lượng dồn dập tại Quốc hội Mỹ, vẫn không có bước đột phá nào giữa Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa để đảm bảo ngân sách cho Chính phủ Mỹ tiếp tục hoạt động sau ngày 30-9 - thời điểm kết thúc năm tài khóa.
Mặt trời lặn phía sau Đài tưởng niệm Washington tại Washington D.C (Mỹ) vào ngày 30-9 trước khi Chính phủ Mỹ đóng cửa - Ảnh: REUTERS
Vào tối 30-9, các thượng nghị sĩ Mỹ đã bác bỏ 2 kế hoạch do Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ đưa ra nhằm giữ cho các cơ quan chính phủ tiếp tục hoạt động, trước khi nguồn tài trợ hết hạn vào nửa đêm cùng ngày theo giờ địa phương.
Tổng thống Donald Trump và các lãnh đạo Đảng Cộng hòa trong Quốc hội đang tìm cách gia hạn chi tiêu hiện tại để duy trì ngân sách chính phủ đến ngày 21-11. Biện pháp tạm thời này nhằm cho các nhà lập pháp có thời gian đàm phán để cấp ngân sách đầy đủ cho cả năm, bắt đầu từ ngày 1-10.
Với kết quả bỏ phiếu cuối cùng là 55-45, chưa đạt 60 phiếu "đồng ý" cần thiết, Thượng viện đã bác bỏ dự luật tạm thời duy trì ngân sách chính phủ. Quá trình đóng cửa chính phủ được kích hoạt vào nửa đêm 30-9.
Thượng viện Mỹ cũng bác bỏ đề xuất dự luật chi tiêu tạm thời thay thế của Đảng Dân chủ, trong đó gồm gia hạn trợ cấp theo Đạo luật Chăm sóc sức khỏe giá cả phải chăng (Obamacare) và ngăn Tổng thống Trump thu hồi các khoản ngân sách đã được phê duyệt.
Các lãnh đạo Dân chủ, trong đó có lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Chuck Schumer và lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Hakeem Jeffries, lập luận rằng việc không gia hạn trợ cấp liên bang cho chương trình bảo hiểm y tế Obamacare sẽ khiến hàng triệu người không được bảo hiểm, chi phí y tế tăng cao.
Họ cũng bác bỏ cáo buộc của Tổng thống Trump về việc người nhập cư trái phép có thể hưởng lợi từ các chương trình như Medicare, Medicaid hay Đạo luật Chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền (ACA), khẳng định luật pháp đã ngăn cấm điều này.
Chuyện gì xảy ra khi Chính phủ Mỹ đóng cửa?
Khi kịch bản đóng cửa xảy ra, nhiều lĩnh vực như nghiên cứu khoa học, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và công bố báo cáo thất nghiệp hằng tháng sẽ bị đình trệ. Tuy nhiên, các dịch vụ được coi là thiết yếu như bưu chính, an sinh xã hội, Lầu Năm Góc và Bộ An ninh nội địa vẫn tiếp tục hoạt động, dù nhân viên có thể không được trả lương cho tới khi đạt thỏa thuận mới.
Trong khi đó, Tổng thống Trump cho rằng "rất nhiều điều tốt" có thể xảy ra từ việc đóng cửa vì điều này cho phép chính quyền loại bỏ các chương trình và khoản chi tiêu không mong muốn. Ông đồng thời cảnh báo chính quyền có thể sa thải nhiều nhân viên liên bang trong trường hợp chính phủ đóng cửa - hành động chưa từng có trong lịch sử các lần ngừng hoạt động trước đây.
Hai tổ chức công đoàn gồm Liên đoàn Nhân viên Chính phủ Mỹ và Liên đoàn Nhân viên bang, hạt và thành phố Mỹ đã nộp đơn kiện tại San Francisco vào ngày 30-9, cáo buộc Văn phòng Quản lý và Ngân sách cùng Giám đốc văn phòng Russ Vought vi phạm pháp luật khi đe dọa sa thải nhân viên trong thời gian chính phủ đóng cửa.
Lần gần nhất Chính phủ Mỹ đóng cửa là vào năm 2018 và 2019, kéo dài 35 ngày trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump, do tranh chấp về vấn đề nhập cư. Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ, điều này đã gây thiệt hại cho nền kinh tế Mỹ 3 tỉ USD, tương đương 0,02% tổng sản phẩm quốc nội (GDP).
Nguồn: Thanh Bình/tuoitre.vn
