Với tốc độ phát triển của công nghệ và mạng xã hội, bắt cóc online đang trở thành một mối đe dọa đối với xã hội.
Vụ mất tích chấn động của du học sinh Trung Quốc Kai Zhuang tại Mỹ cuối năm 2024 đã phơi bày một hình thức lừa đảo ngày càng tinh vi - bắt cóc online.
Cậu bé 17 tuổi này được tìm thấy trong tình trạng suýt chết cóng tại một vùng hoang dã ở bang Utah, sau khi tự cô lập theo chỉ dẫn của các đối tượng tội phạm mạng. Theo USA Today, Kai bị thuyết phục rằng gia đình cậu đang gặp nguy hiểm ở Trung Quốc. Dưới sức ép tâm lý, cậu gửi ảnh "bị giam giữ" cho gia đình và họ đã chuyển 80.000 USD tiền chuộc. Cuộc điều tra sau đó cho thấy không hề có vụ bắt cóc thực sự mà chỉ là một kế hoạch lừa đảo hoàn toàn dựa trên thao túng và dàn dựng.
Nam diễn viên Trung Quốc Wangxin được giải cứu khỏi các đối tượng bắt cóc hồi tháng 1/2025 (Ảnh: Sohu)
Theo Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI), hoạt động "bắt cóc online" đã tồn tại từ hơn 2 thập kỷ qua. Mặc dù không có hành vi bắt cóc thể chất, thủ phạm giả danh cảnh sát, người thân hoặc tội phạm để đe dọa nạn nhân hoặc người nhà, yêu cầu họ chuyển tiền trong tình trạng hoảng loạn.
Chúng thường sử dụng các âm thanh như tiếng hét, tiếng khóc qua điện thoại để tăng mức độ căng thẳng. Một khi nạn nhân tin rằng người thân đang gặp nguy hiểm, họ sẽ nhanh chóng hành động mà không kịp xác minh thực hư.
Bà Marie-Helen Maras - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu tội phạm mạng tại Mỹ - nhận định: "Tội phạm sẽ làm mọi cách để giữ nạn nhân trên đường dây và ngăn họ xác minh với người khác. Mục tiêu là khiến họ hành động ngay tức thì trong sự sợ hãi".
Cảnh sát Mỹ khi phát hiện Kai Zhuang tại lều trong khu vực hoang dã (Ảnh: CNBC)
Tại Đông Nam Á, tình trạng này không dừng lại ở hình thức lừa tiền mà còn liên quan đến mạng lưới cưỡng bức lao động và tội phạm xuyên biên giới.
Theo Interpol, tính đến đầu năm 2025, đã có hơn 100.000 người bị ép làm việc trong các trung tâm lừa đảo (scam centre) tại Campuchia và Myanmar. Những nạn nhân này - chủ yếu là người trẻ từ Đông Nam Á - bị lừa đến các nước "việc nhẹ, lương cao", nhưng sau đó bị giam giữ, tra tấn và buộc phải thực hiện các cuộc gọi lừa đảo hoặc quay video giả bắt cóc để tống tiền người thân.
Một vụ việc khác liên quan đến nam diễn viên Trung Quốc Wang Xing. Anh bị dụ sang Thái Lan rồi đưa đến Myanmar hồi tháng 1/2025. Gia đình anh sau đó đã nhận được hình ảnh tra tấn cùng yêu cầu đưa tiền chuộc. Sau nhiều nỗ lực ngoại giao, Thái Lan đã bắt giữ hơn 200 đối tượng liên quan và bàn giao cho Trung Quốc xử lý.
Từ nhiều vụ việc gây hậu quả nghiêm trọng, làm tổn hại đến nhiều gia đình nạn nhân, truyền thông tại Ấn Độ, Singapore mới đây đã tăng cường hướng dẫn người dân nhận biết và phòng tránh bắt cóc online, với các khuyến cáo như:
- Không chia sẻ quá nhiều thông tin cá nhân trên mạng xã hội, đặc biệt là hình ảnh gia đình, vị trí, lịch trình.
- Thiết lập quyền riêng tư, dùng mật khẩu mạnh và xác thực hai bước cho các tài khoản.
- Cảnh giác với các cuộc gọi lạ, tự nhận là người thân, cảnh sát hay công tố viên.
- Cần xác minh qua kênh khác như gọi lại cho người thân.
- Không chuyển tiền trong trạng thái hoảng loạn. Gia đình có thể thỏa thuận mật mã xác minh trong trường hợp khẩn cấp.
- Báo cáo ngay với cơ quan chức năng, ví dụ đường dây nóng 113 tại Việt Nam hoặc các trung tâm an ninh mạng tại quốc gia sở tại.
Với tốc độ phát triển của công nghệ và mạng xã hội, bắt cóc online không còn là mối đe dọa xa vời. Việc duy trì cảnh giác và chia sẻ kiến thức phòng ngừa trong cộng đồng sẽ là biện pháp thiết thực và hiệu quả nhất để tự bảo vệ mình và người thân./.
Nguồn: An Khê/vtv.vn
